Als tiener zag ik in 1989 in Back to the Future II de toekomst van 2015, één generatie verder. Moet lukken om die toekomst goed te voorspellen, zou je denken. Elektrische auto’s, robots, tot zover ging het goed. Maar niks over duurzaamheid. Niemand die voorzag dat in 2023 plastic rietjes verboden zijn, vliegschaamte een woord is en vliegen naar de wintersport sowieso vrij zinloos is omdat er geen sneeuw meer ligt.
Het is niet zo dat we deze toekomst in 1985 niet hadden kunnen voorspellen. In 1960 werd de term broeikaseffect al gebruikt en in 1988 werd het VN Klimaatpanel IPPC opgericht. Probleem is kennelijk dat we allemaal heel goed zijn in wegkijken. In 2006 lachten we nog een beetje besmuikt om de film An inconvenient truth van Al Gore. Die man die geen president kon worden en zich dan maar druk ging maken om het klimaat. Zelfs twaalf jaar geleden vond een meerderheid in Nederland klimaatverandering nog geen serieus probleem.
De laatste jaren is het ineens hard gegaan. Er zijn (weer) elektrische Porsches. Wie nog geen zonnepanelen heeft, wordt uitgelachen. De klimaatdrammers van D66 hebben Groen Links links ingehaald en Groen Links heeft zichzelf van schrik opgeheven. Extinction rebellion pruttelt nog een beetje na. We zijn het eens. Er moet wat gebeuren en we gaan het doen ook. We bouwen niet alleen gasloos en energieneutraal, maar ook klimaatadaptief, waterzuinig en natuurinclusief. Bouwen in hout is populair en er is biobased beton met olifantsgras.
De Nederlandse klimaatdoelen voor 2030 zijn daadwerkelijk haalbaar. En geloof het of niet, de rest van de wereld doet wel mee. Het Parijs Akkoord is door vrijwel alle landen van de wereld ondertekend. Europa heeft de Greendeal. China ligt ruim voor op de EU voor wat betreft duurzame energie. Zo bezien lijkt de problematische klimaatstress, die veel jongeren ervaren, wat overdreven.
Bottom line. Ik ben wel positief. Het heeft lang geduurd, maar we zijn best lekker bezig. Het nieuwe toverwoord is circulair. Knappe koppen hebben daarvoor de R-ladder bedacht. Schrik niet: refuse, rethink, reduce, reuse, repair, refurbish, remanufacture, repurpose, recycle en recover. We gooien pas iets weg als we alle r-en hebben doorlopen. Maar daar weten de Leidse ondernemers natuurlijk alles al van. Ik neem immers aan dat alle Leidse ondernemers al deelnemen aan Circulair West. Zo niet, snel aanmelden.
Floris van Galen is advocaat partner publiek vastgoedrecht bij TK 06 - 104 112 45 | vangalen@tk.nl | Linkedin: florisvangalen
